Wat heb ik als huisarts aan O&I

Als huisarts denk je in tijdseenheden van tien minuten. Nogal wiedes, je moet snel uitvragen, een diagnose stellen, adviseren. En dan hup, door naar de volgende patiënt.

Al die verkoudheden of hoofdpijntjes laat je passeren, wetend dat iemand gewoon even wil spuien. Toch blijf je bedacht op iets ernstigs, wanneer onmiddellijk handelen vereist is.

Na zo’n dag met je laarzen in de modder, wacht de administratie, want je bent zogenaamd ondernemer, al word je niet gedreven door winstbejag, verre van dat. Aan het einde van de dag moet je steeds meer vinkjes zetten om geld te krijgen van de zorgverzekeraar of geaccrediteerd te worden voor het een of ander.

Omdat je de oren en ogen van de zorg bent, wordt je ook nog eens overspoeld door partijen die hun lange termijn visie met je willen delen; hoe integreren we medische zorg en het sociaal domein? Hoe doen we meer in de eerste lijn en niet langer in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen? Allemaal valide vragen, maar jij hebt geen batterij vol kantoortijgers voorhanden om een leuke visie met ze uit te denken.
Bovendien is hun jargon niet het jouwe. Vergadertijgers zijn het, met managers taal over governance, zelfredzame burgers, en god weet wat nog meer.

Je voelt vooral dat er steeds meer werk naar jou gekruid wordt, zeg maar gerust afgewenteld, zonder dat je daarvoor de tools in handen krijgt.

Om een gesprekspartner te wezen, onze belangen te bundelen en met één stem te spreken zodat die gehoord wordt, besloten we ons op stadsniveau te verenigen tot HUS.
Bovendien kunnen we zo gezamenlijk zaken oppakken die je anders in je eentje mag uitzoeken, zoals online inzage in patiëntendossiers (OPEN).

HUS sluit namens ons contracten af met zorgverzekeraars. En die zorgverzekeraars hebben een paar jaar geleden een nieuwe betaaltitel O&I geïntroduceerd. De term zoemt al een paar jaar rond, maar het blijft allemaal een ver van mijn bed show. Af en toe zie je een sheet met een ingewikkeld organisatieplaatje op een ledenvergadering. In je wijk weerklinkt gemopper want, “ze” gaan jullie GEZ geld afpakken. Waarvoor eigenlijk? Om nog meer te vergaderen? Soms hoor je dat de Utrechtse organisaties die samen O&I moeten worden, elkaar in de haren zijn gevlogen.

Waar is het allemaal goed voor, vraag je je wellicht af.

Waar is O&I goed voor? Er is een positief en een negatief antwoord.

Om met dat laatste te beginnen. O&I is een fact of life. Het is dé nieuwe betaaltitel van de zorgverzekeraar die niet langer zijn geld wil versnipperen over al die kleine organisaties in de stad. Ze willen één aanspreekpunt voor de eerstelijn in Utrecht stad, en daar gaan ze hun geld aan geven.

Anderhalf jaar geleden hebben ze een overgangsperiode van drie jaar afgekondigd, en over anderhalf jaar is het zover. Dan houden GEZ en ketengelden op te bestaan en is er alleen nog O&I.

Wanneer je terugkijkt naar pak hem beet een decennium geleden, zijn we al een heel eind gekomen. “Zorg wanneer u piept,” is vervangen door een actieve aanpak, waarbij kwetsbare groepen regelmatig tegen het licht worden gehouden. Hiermee wordt leed voorkomen.

Deze zogeheten ketenaanpak, geldt voor de hele stad. Er wordt onderhand al druk samengewerkt tussen de verschillende disciplines. Bij ouderen kijk je met apothekers naar medicijnencocktails, met de fysio naar de zo noodzakelijke beweging, met diëtisten vermijd je sluipende ondervoeding, enzovoort. Banale zaken zoals een actuele lijst met contactpersonen zorgt ervoor dat we elkaar weten te vinden.

In de wijken is met de GEZ gelden een keur aan initiatieven gegroeid om de mensen gezonder te maken. In de ene wijk is drankmisbruik en SOA een groot probleem, in de andere wijk obesitas.
Duizend bloemen bloeien, soms uitbundig en soms verleppen ze voortijdig. Het wordt tijd om de juiste boeketten te plukken en breder uit te zetten. We moeten efficiënter te worden door niet overal het wiel opnieuw uit te vinden.
Ondersteunende zaken zoals ICT, een website of de financiële administratie zetten we gezamenlijk op, terwijl wijkspecifieke zorg intact blijft.

Alleen zo houden we goede zorg betaalbaar. We behouden dus het goede van het afgelopen decennium maar gaan dat dat met een eerstelijnsorganisatie voor Utrecht wel effectiever en efficiënter inzetten.

In tijden van crisis, zoals corona dit voorjaar, hebben we geleerd hoe soepel wijk en stad elkaar kunnen versterken wanneer het er echt om spant.
Binnen de wijk werkten praktijken samen om elkaar op te vangen wanneer sommigen het door ziekte of ruimtegebrek niet konden bolwerken. Signalen vanuit de wijken werden doorgegeven aan het crisisteam van de stad waarin huisartsen uit alle wijken hun krachten bundelden.
Het crisisteam speelde die signalen door aan het centrale crisisteam, onderhield contact met alle ziekenhuizen, de GGD en kanaliseerde de informatie die weer naar de huisartsen ging.
Het onderliggende principe was, organiseer alles op zo laag mogelijk niveau, en schaal alleen op wanneer dat niet langer gaat.

Een principe om vast te houden voor O&I. We konden dit alleen doen omdat we zowel op stads-als op wijkniveau terdege georganiseerd zijn.

Huisartsen en HUS spelen hierbij een centrale rol. Nogal logisch want de huisarts is en blijft spin in het web.

Het zijn dit soort concrete successen die energie geven. In tegenstelling tot het ellenlange gepraat over governance waar je voor je gevoel met je laarzen door een pot stroop banjert.

En toch moet ook het opzetten van de eerstelijnsorganisatie gebeuren. De hartslag van zo'n overgang is alleen een heel andere dan van tien minuten gesprekken of het tackelen van corona.
Met 15 partijen kan leren samenwerken niet anders dan traag gaan, iedereen moet het gevoel krijgen dat zijn of haar belangen worden gewaarborgd. Elkaar leren vertrouwen en beseffen dat je samen sterker staat schud je niet uit je mouw. Dat kost tijd.
En je moet het daadwerkelijk ervaren in situaties waarin het doel zo duidelijk boven eigenbelangen gaat, zoals bij corona. Ook dat principe wil je vasthouden in “vredestijd.”

We zijn nu anderhalf jaar bezig om een eerstelijns organisatie op te zetten, en er staat inmiddels een organisatiestructuur waar de meeste partijen het over eens zijn. Er zijn processen vastgesteld waarmee je van start kunt gaan. Nee, het is nog niet af, maar de klus is grotendeels geklaard.

Als we dat achter de rug hebben kunnen we over naar waar het echt om draait, de organisatie daadwerkelijk opzetten en de zorginhoudelijke thema’s gestalte geven.    


Deze blog is geschreven door Karin Bokhove, bestuurssecretaris huisartsen Utrecht stad